Gıda katkı maddesi yiyeceklere hangi amacla katılır?

Gida katki maddesi yiyeceklere hangi amacla katilir?

Katkı maddeleri etkin fonksiyonlardan dolayı yiyeceklerde kullanılmaktadır.İnsanların çoğu yiyecekleri kendileri üretmeyip hazırını almaktadırlar.Dolayısıyla yiyeceklerin yetiştikleri veya imal edildikleri yerlerden çok uzaklara sağlıklı olarak ve bozulmadan ulaştırılması gerekmektedir.Bu ise ,katkı maddeleri sayesinde sağlanmaktadır.Katkı maddeleri bozulmayı geciktirmenin yanı sıra bazı gıdaların besin değerlerini artırmakla ;onların tadını,yapısını ve rengini koruyup dayanıklığını artırarak daha çekici hale getirmektedir.

Katkı maddeleri yiyecekler içine şu beş ana nedenden dolayı ilave edilirler:

1-Ürünün kıvamını sağlamak

Bu amaca yönelik üretilen katkı maddeleri emilgatörler,stabilizatörler ve topaklanmayı önleyicilerdir.Emilgatörler katıldıkları ürünlere kalıcı bir kıvam verirler ve ürünün parçalara ayrılmasını önlerler.Yine bu gruptan stabilazatörler ve koyulaştırıcılar yumuşak ve tek düze kıvam sağlarlar.Topaklanmayı önleyici maddeler ise ,tuz benzeri maddelerin kolayca akmasına yardımcı olurlar.

Bu gruptaki katkı maddelerinin kullanıldığı gıdalara şu örnekleri verebiliriz.

Unlu mamuller,kek karışımları,salata sosları,dondurma,peynir,hindistan cevizi ve sofra tuzu.

2-Besin değerini korumak veya artırmak

Gıdaların bir kısmı üretim esnasında geçirdiği işlemlerden dolayı vitamin ve minerallerini kısmen kaybedebilmektedirler.Kaybolanları yerine koyabilmek veya mevcut besin değerini artırmak için bir çok gıdaya vitamin ve minerallar eklenmektedir.Gıdalara eklenen vitaminlere örnek olarak A,D,E,C ve B vitaminleri verilebilir.Mineraller,kimya biliminde daha farklı tanımlanmakla beraber biyokimyada vücuda dışarıdan alınan tüm elementleri kapsamaktadır.Gıdalara eklenen minerallere kalsiyum,demir ve iyot örnek olara verilebilir.Vitamin ve mineraller,haricinde bazı ürünler omega-3 yağ asitleri ile zenginleştirilmektedir.Besin değerini korumak ve artırmak için katkı maddelerinin katıldığı gıdalara şu örnekler verilebilir:Un ,ekmek,bisküviler,kahvaltılık tahıl ürünleri,pasta,margarin,süt ve iyotlu tuz.Bunun yanında bir sahsın diyetinde bu maddeler eksik olabilir,böylelikle eksik besin öğeleri yerine konulmuş olur.Bu tür bir zenginleştirme halk arasındaki beslenme yetersizlerini azaltmaya yardımcı olacaktır.

Her ne kadar vitaminler,mineraller(elementler)ve bazı yağ asitleri bu bölümde katkı maddeleri olarak bahsedilsede besin değerini artırmak amacıyla gıdalara eklenen bu tip maddeler Avrupa Birliğinde ve ülkemizde gıda katkı maddesi olarak kabul edilmemekte ve ''E''numarası verilmemektedir.Bunun yanında demir oksit (E172),C Vitamini (E300) ve E vitamini (E306-E309) gibi bazı mineral ve vitaminler ,mineral ve vitamin oldukları için değil;renklendirici ve antioksidan gibi özelliklerden dolayı katkı maddesi olarak kabul edilmekte ve ''E''numarası verilmektedir.Bu katkıı maddeleri kullanıldığı zaman hem besin değeri artmakta hem de diğer özelliklerinden faydalanılmış olmaktadır.

3-Lezzetini ve sağlığa yaralı halini muhafaza etmek

Koruyucu olarak kullanılan katkılar küf,havadaki oksijen,bakteri,mantar ve mayaların sebep olduğu bozulmayı yavaşlatırlar.Bazı bakteriler botulizm gibi hayatı tehdit eden hastalıklara sebep olabilirler.Anti-baktariyeller ,bu bakterilerin gelişmesini engeller.Antioksidanlar değişik yiyeceklerin içindeki sıvı ve katı yağların bayatlamasını veya tadının bozulmasını engelleyen koruyuculardır.

Bu gruptaki katkı maddelerinin kullanıldığı gıdalara şu örnekleri verebiliriz.

Ekmek,peynir,krakerler,dondurulmuş ve kurutulmuş meyveler,margarin,hayvansal yağlar,patates cipsleri,kek karışımları ve et.

4-Asitlik ve alkaliğin sağlanmasını veya kontrol edilmesini temin etmek

Gıdaların asitlik veya alkalilik derecelerinin belirli amaçlarla sabit tutulmasına ihtiyaç vardır.Bazı asit sağlayıcılar ısıtıldıklarında asitleri serbest bırakırlar .Bu asitler pasta ve büsküvi gibi unlu mamuller fırında pişerken sodayla reaksiyona girerek gaz çıkmasına ve ürünlerin kabarmasına sebep olur.Kabartma özelliğinin yanında bazı katkı maddeleri yiyeceklerin lezzet,tat ve renklerine uygun asitlik ve alkaliği ayarlamaya yardımcı olur.

Bu gruptaki katkı maddelerinin kullanıldığı gıdalara şu örnekleri verebiliriz.

Kekler,kurabiyeler,ekmekler,krakerler,tereyağı,çikolatalar,meyve suları ve gazlı içecekler.

5-Lezzeti artırmak veya arzu edilen rengi vermek

Birçok baharat ile doğal ve sentetik çeşniler gıdaların tadını arttırır.Benzer şekilde renklerde tüketicilerin beklentilerine cevap verecek şekilde bazı gıdaların görünüşünü güzelleştirirler.
Bu gruptaki katkı maddelerinin kullanıldığı gıdalara şu örnekleri verebiliriz.Alkolsüz içecekler,yoğurt,hazır çorba,şekerlemeler,unlu mamuller,peynirler,köfte harçları,reçeller ve sakızlar.

Bu yazımızı beğendiyseniz, ayrıca ''Gıda katkı maddesi nedir?'' yazımızda ilginizi çekebilir.